เรื่องเล่าข้างบ่อบัวตอนที่2 - 1/2 "ปทุมชาติ"

ปทุมชาติ (Lotus หรือ Nelumbo)

ปทุมชาติ เป็นคำเรียกที่เรารับมาจากภาษาบาลี-สันสกฤต ซึ่งจะหมายถึงกลุ่มบัวที่คนไทยนิยมเรียกว่า “บัวหลวง”

การใช้ประโยชน์

*ดอกบัวตูม นิยมเก็บดอกไปไหว้บูชาพระ

*เหง้า(หรือรากบัว) ไหลหรือหลด เกสร กลีบ และเมล็ด นำมาปรุงเป็น อาหารและยาในตำรับไทย-จีน

** ปทุมชาติ หรือ บัวหลวง  ที่มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคเอเชีย รวมทั้งประเทศไทย จะมีสีในกลุ่ม ชมพู-แดง และ สีขาว ส่วนที่มีถิ่นกำเนิดในเขตอบอุ่นหนาว ได้แก่ ทวีปอเมริกาเหนือจะให้สีในกลุ่มสีเหลือง ลักษณะดอกมีทั้งดอกลาหรือดอกไม่ซ้อน เรามักเรียกว่า บัวแหลม หากดอกซ้อนมาก เรามักเรียกกันว่า บัวฉัตร กรณีที่กลีบดอกซ้อนแต่ไม่ซ้อนเท่าบัวฉัตร ขอเสนอให้เรียกว่า บัวป้อม สมัยก่อนยังมีบัวไม่มากนัก ก็จะเรียกตามสีกลีบดอก หรือที่มาของบัวหลวง เช่น

บัวแหลมขาว (Hindu lotus) คือ บัวดอกไม่ซ้อนสีขาว ชื่อเรียกอื่น คือ บุณฑริก ปุณฑริก หรือ บัวขาว

บัวแหลมแดง (Sacred Lotus) คือ บัวดอกไม่ซ้อนสีชมพูแดง ชื่อเรียกอื่น คือ ปทุม หรือ บัวแดง

บัวฉัตรขาว (Magnolia lotus หรือ Album Plenum)  คือ บัวดอกซ้อนสีขาว ชื่อเรียกอื่น คือ สัตตบุษย์

บัวฉัตรแดง (Roseum Plenum) คือ บัวดอกซ้อนสีชมพูแดง ชื่อเรียกอื่น คือ สัตตบงกช

บัวปักกิ่งขาว หรือ บัวปักกิ่งแดง (Pekin lotus หรือ N.pekinensis) คือ บัวหลวงต้นขนาดเล็ก กลีบดอกไม่ซ้อน(กลุ่มบัวแหลม)สีขาว หรือสีชมพูแดง ที่นำเข้ามาจากประเทศจีน ชื่อเรียกอื่น คือ บัวเข็มจีน บัวไต้หวัน

ภาพประกอบ: แสดงความหลากหลายแตกต่างของบัวหลวงพันธุ์พื้นเมืองที่ ปางอุบล ปลูกและศึกษาเก็บข้อมูลจากหลายจังหวัดในประเทศไทย

All right reserve @2021  ปางอุบล สวนบัว

บทความโดย : คมกฤช-น.ต.หญิงปริมลาภ ชูเกียรติมั่น

เมื่อ 4 มิ.ย.2564